De Septuaginta (vaak afgekort: LXX) is een oude Griekse vertaling van het eerste deel van de Bijbel, het Oude Testament. De naam 'Septuaginta' (Latijn voor 'zeventig') is een verwijzing naar een overlevering over de zeventig vertalers. Deze vertaling is heel belangrijk geweest voor de verspreiding van het Christendom, omdat het Grieks in Europa de internationale taal werd, in de tijd na het Oude Testament. Al voor het Nieuwe Testament bestond, het tweede deel van de Bijbel, was deze vertaling in grote delen van Europa de meest toegankelijke manier om Gods Woord te kunnen lezen. De apostelen konden overal waar ze kwamen citeren uit deze vertaling om de boodschap van Jezus te onderbouwen.
Het Nieuwe Testament werd door de apostelen in dezelfde taal geschreven; daarbij maakten ze veelvuldig gebruik van deze vertaling. De invloed van de Septuaginta in het Nieuwe Testament is niet alleen terug te vinden in citaten en verwijzingen, maar ook in stijl en woordgebruik: veel typisch Bijbelse woorden en uitdrukkingen waren door de Septuaginta al gangbaar in het Grieks. Daarom is deze tekst nog steeds bijzonder waardevol voor het bestuderen van de betekenis van woorden, uitdrukkingen en citaten in het Nieuwe Testament.
De meeste moderne vertalingen van het Oude Testament zijn direct uit het Hebreeuws vertaald. Er is op het moment van schrijven (mei 2023) nog geen volledige Nederlandse vertaling van deze Griekse tekst beschikbaar. Daardoor is de overeenkomst in taalgebruik tussen het Oude en Nieuwe Testament niet altijd zo duidelijk als die in de begintijd van het Christendom moet zijn geweest. Dit vertaalproject ben ik begonnen om een indruk te krijgen wat een typische Grieks-sprekende lezer van de Septuaginta in zijn Bijbel aantrof.
Dit is een leerzame hobby geworden. Hierbij ben ik mijn vader, Gerard Kramer, heel dankbaar, die als classicus en specialist in Bijbels Grieks elk vertaald hoofdstuk van correcties en suggesties voorziet. Zonder de lessen die ik daarvan steeds leer, was deze oefening niet mogelijk geweest! Voor de expert zal enige ontwikkeling en verandering te zien zijn in het niveau van de vertaling: dat komt voor mijn rekening.
De voortgang, en het vertaalde resultaat zijn hier beschikbaar.
Als brontekst gebruik ik een gedigitaliseerde versie van de Septuaginta uit het publieke domein, die enkele jaren geleden beschikbaar was op de website van Ralph Hancock. Deze tekst komt bijna overal overeen met de bekende tekst van Rahlfs uit 1935. Ik houd dezelfde hoofdstuk- en versnummering aan, al verschilt deze soms van vertalingen gebaseerd op de Hebreeuwse tekst (zie bijvoorbeeld Exodus 36 en Psalm 9). Ter vergelijking gebruik ik De Statenvertaling, de Importantia editie. Ook dit is een tekst uit het publieke domein. De digitale editie van de historische tekst is beschikbaar op bible.com.
Deze website heb ik allereerst gemaakt om makkelijk te kunnen bladeren door het vertaalde resultaat. En ten tweede heeft zo misschien nog iemand anders er voordeel van. Diegene wens ik van harte Gods zegen toe bij het zoeken naar de schatten in zijn Woord.
Pieter Kramer, 25 mei 2023, Eindhoven